Hoe Verzetten
Er zijn honderden manieren om weerstand te bieden, en ik ben een groot voorstander van diversiteit van tactieken, waarbij verschillende benaderingen elkaar kunnen versterken en iedereen iets kan bijdragen dat past bij zijn of haar mogelijkheden. Dat gezegd hebbende, mensen hebben vaak een voorkeur voor lage-risico, performatieve acties die vaak ook het minst effectief zijn. Ik heb zelf meegedaan aan marsen en grote blokkades in stadscentra om verandering te eisen, en ik denk dat dit belangrijke vormen van activisme zijn om mensen te betrekken, te organiseren, kennis te delen, en vaardigheden te oefenen. Maar het zou naïef zijn om te denken dat het genoeg is.
Ik ben ervan overtuigd dat de krachtigste, meest effectieve, en meest veelbelovende vorm van actie "directe actie" is. Antropoloog en anarchist David Graeber definieerde directe actie als "de provocerende aandrang om te handelen alsof je al vrij bent". Dit betekent dat je, in plaats van een beroep te doen op autoriteiten om iets te veranderen, zelf iets organiseert om het te veranderen. Directe actie betekent wapentransporten blokkeren om genocide te voorkomen, bomen bezetten om te voorkomen dat ze worden gekapt, een boot vullen met humanitaire hulp en naar Gaza varen om de blokkade te doorbreken. Uiteraard zijn deze vormen van actie veeleisender en kunnen ze riskanter zijn, maar hoe meer mensen zich hiermee bezighouden, hoe makkelijker het wordt. Er zijn al veel actiegroepen die directe actie ondernemen. En degenen die zelf niet in staat zijn om deel te nemen aan directe actie, kunnen nog steeds essentiële logistieke, financiële, en morele steun bieden aan anderen die dat wel doen.
Ik wil benadrukken dat voor veel inheemse volkeren wereldwijd hun bestaan op zichzelf al directe actie is, aangezien ze letterlijk standvastig hun land vasthouden ("hold their ground"), wat vaak in direct conflict staat met de belangen van het kapitalistische systeem. Inheemse volkeren hebben diepe banden met ecologisch cruciale gebieden wereldwijd en worden gedwongen die gebieden te verdedigen tegen agressieve kapitalistische pogingen om grondstoffen te stelen. Inheemse landverdedigers die aan de frontlinie tegen de winningsindustrieën leven, riskeren dagelijks hun leven. En niet alleen vormen ze een fysiek en juridisch obstakel voor de vooruitgang van het kapitalisme en de onverzadigbare hebzucht, ze houden ook zeer uiteenlopende culturele opvattingen en gebruiken in stand, over de plaats van de mens in de natuur en over het sociale leven en verantwoordelijkheden jegens de medemens. Deze opvattingen en gebruiken zouden wel eens een reddingslijn kunnen zijn voor de toekomst van de mensheid.
Hetzelfde geldt voor veel andere gemarginaliseerde mensen wier bestaan een bedreiging vormt voor het kapitalistische systeem en die daardoor een doelwit zijn. Transgenders vormen bijvoorbeeld een bedreiging voor de hypermasculiniteit die geassocieerd wordt met witte suprematie en de escalatie van kapitalisme naar fascisme. Wanneer ik het woord "activist" gebruik, doel ik daarmee ook op alle mensen die zich verzetten door te bestaan. Dit onthult echter meteen een pijnlijke spanning, namelijk die van privilege, waarbij sommigen activisme beoefenen uit vrije wil en anderen het beoefenen uit pure noodzaak, als middel om te overleven. Het is belangrijk dat degenen onder ons die tot de eerste groep behoren, hun privilege erkennen en nadenken over de meest respectvolle en effectieve manieren om solidariteit te tonen met de tweede groep.
Hieruit blijkt al duidelijk dat directe actie niet automatisch burgerlijke ongehoorzaamheid inhoudt, d.w.z. het overtreden van de wet als onderdeel van protest. Simpelweg bestaan overtreedt meestal geen wetten (maar laten we niet vergeten dat sommige mensen als "illegaal" worden beschouwd en behandeld). Omdat directe actie echter de gebruikelijke gang van zaken, en de aanname dat kapitalistische belangen voorrang hebben, in twijfel trekt, kan de reactie hierop extreem gewelddadig zijn. Inheemse mensen die leven op een plek met hulpbronnen die door buitenstaanders gewild zijn, doen niets illegaals, maar worden vaak geconfronteerd met ernstige intimidatie, geweld, en juridische aanklachten tegen hun rechten, gesteund door het grootkapitaal. Evenzo heeft de Freedom Flotilla, die met humanitaire hulp naar Gaza vaart om de blokkade te doorbreken, het recht om door internationale wateren te bewegen. Israël valt de boten echter illegaal aan, ontvoert de activisten, en heeft in 2010 zelfs tien activisten op een Freedom Flotilla-boot vermoord.
Burgerlijke ongehoorzaamheid kan zeker onderdeel zijn van directe actie, vooral als het betekent dat bepaalde wetten worden overtreden die ofwel immoreel zijn (bijvoorbeeld het aanvechten van segregatie die wettelijk is vastgelegd) of als het gaat om het overtreden van wetten om grotere misdaden te voorkomen (bijvoorbeeld het vernietigen van wapenfabrieken die medeplichtig zijn aan oorlogsmisdaden).
Burgerlijke ongehoorzaamheid wordt ook vaak gebruikt als een krachtig instrument om autoriteiten aan te sporen hun gedrag te veranderen, wat per definitie geen directe actie is. Dit is een veelvoorkomende vorm van activisme, met name door mensen die nog steeds geloven dat gecentraliseerd bestuur goedaardig kan zijn, werkend om het volk te dienen in plaats van het kapitaal. Wanneer XR-activisten wegen in stadscentra blokkeren en weigeren te vertrekken totdat ze door de politie worden weggesleept, gebruiken ze burgerlijke ongehoorzaamheid om hun regering te dwingen iets te doen aan de klimaatverandering. XR en andere soortgelijke groepen zoals Just Stop Oil en Letzte Generation hebben zeker een enorme bijdrage geleverd aan de heropleving en opbouw van activistische gemeenschappen, en ze hebben intense publieke discussies over het klimaat en activisme uitgelokt, maar ze doen meestal meer een beroep op macht dan dat ze zelf actie op de problemen ondernemen.
Hoewel ik denk dat deze stijl van burgerlijke ongehoorzaamheid een waardevolle rol speelt in het activistische landschap, geloof ik dat directe actie veel krachtiger kan zijn, en dat activisten veel meer zouden moeten nadenken over de strategische verschillen en over de manieren waarop ze de uitkomst beïnvloeden. Immers, een beroep doen op een autoriteit die medeplichtig is aan het handhaven van de status quo betekent dat je de macht van die autoriteit erkent. En je wordt kwetsbaar voor afleiding en vertraging door loze beloftes van overheidsingrijpen, zoals het uitroepen van een klimaatnoodtoestand, waarna er feitelijk niets gebeurt. Zelf de leiding nemen om een probleem op te lossen, betekent dat je niet alleen iets concreets doet, maar ook het bestaande machtssysteem ter discussie stelt. En is dat uiteindelijk niet wat we willen? Dat systeem afbreken zodat we meer egalitaire en rechtvaardige vormen van sociale organisatie kunnen creëren?
Ik heb al gezegd dat directe actie extreem gewelddadige reacties kan oproepen. Sterker nog, verschillende vormen van protest en/of groepen die zich daaraan schuldig maken, die als bedreigend voor de status quo worden beschouwd, zijn de afgelopen jaren sterk gecriminaliseerd. Prominente klimaat- en pro-Palestijnse activisten zijn het doelwit geweest van intensieve politiebewaking, intimidatie, en arrestaties, evenals rechtszaken en gevangenisstraffen. Het meest recente voorbeeld is natuurlijk de Britse regering die Palestine Action heeft verboden als terroristische organisatie vanwege hun sabotageacties tegen wapenfabrieken en een basis van de Royal Air Force, om apparatuur gebruikt voor de genocide te beschadigen of er rode verf op te spuiten. Actief zijn voor Palestine Action, of zelfs maar steun betuigen aan de groep, kan nu leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 14 jaar.
Hoewel de onderdrukking van activisme, zoals de laatste tijd duidelijk is gebleken in de VS, het Vereningd Koninkrijk, en Duitsland, kan worden gezien als een maatstaf voor het succes van dergelijk activisme, betekent dit natuurlijk wel dat sommige individuen uiteindelijk een zeer hoge prijs betalen voor hun streven naar rechtvaardigheid. Het roept ook de vraag op hoe we op dergelijke onderdrukking moeten reageren en hoe we verder moeten. Het is duidelijk geen slimme zet om alle activisten in de gevangenis terecht te laten komen, en daarom zullen er strategieën moeten worden ontwikkeld om heimelijker te kunnen optreden.
Ik denk dat het cruciaal is dat we wereldwijde en lokale activistische netwerken van solidariteit blijven opbouwen en versterken om elkaar morele, logistieke, en financiële steun te bieden tijdens het verzetsproces en de mogelijke gevolgen daarvan. Daarom wil ik een percentage van de inkomsten van Fist & Fern gebruiken voor wederzijdse hulp aan activisten aan de frontlinie wereldwijd.
Lees meer op de volgende pagina: Over Mutual Aid
